29 nov 2008

Schrijven

Mijn leerlingen van HAVO 4/5 moeten dit jaar heel wat 'afschrijven', zoals ze het zelf noemen. Een uiteenzetting, een betoog, een beschouwing, het is allemaal wat. Schrijven blijkt niet hun meest favoriete bezigheid. Het liefst schrijven ze korte teksten die niet teveel inspanning kosten, en liefst snel en niet teveel woorden en alsjeblieft op de computer, want dan kan de spellingcontrole aan.

Onlangs hadden wij in het literair café in Tilburg (Salon XVI) Koos van Zomeren te gast. Hij schreef en schrijft enorm veel. Tijdens het interview die avond vertelde hij hoe hij schrijft. Niet met de computer, want die is volgens hem ontzettend dom. Maar hij realiseert zich dat hij tot een uitstervende generatie nonelektronische schrijvers behoort. En hij blijkt niet de enige te zijn bij de NRC.

28 nov 2008

Vooral geen principes

Welk museum het was, weet ik niet meer, maar de herinnering en het gevoel staan me nog helder bij: vanaf verschillende schilderijen achtervolgden mij starende ogen die me niet los wilden laten, beklemmend en onwezenlijk. De maker van deze schilderijen bleek Charley Toorop te zijn. Later hoorde ik dat meer mensen een soortgelijke ervaring hadden met haar werk.

Charley Toorop (1891-1955) leefde in een tijd waarin de wereld regelmatig op de helling stond: de eerste feministische golf, de crisisjaren dertig, de eerste én de tweede wereldoorlog, de opkomst van nieuwe kunststromingen. Zij heeft ze allemaal bewust meegemaakt.

Om haar heen bouwde ze een indrukwekkende vriendenkring met o.a. Menno ter Braak, Piet Mondriaan en Gerrit Rietveld. Daarbij had ze kortere of langere relaties met o.a. Roland Holst, Pyke Koch, Marsman en Arthur Lehning. En dan ook nog schitterend schilderen. Een bijzonder boeiende, krachtige en zelfstandige vrouw. En oh ja, ze was ook nog getrouwd en had drie kinderen, maar dat was bijzaak. Ik ben benieuwd hoe zij indertijd reageerde op de vraag "wat is uw meisjesnaam?".

In museum Boymans Van Beuningen in Rotterdam is een overzichtstentoonstelling van haar werk te zien onder de titel 'Vooral geen principes'. Er hangen 120 werken van Charley Toorop, waaronder bijna al haar zelfportretten. De tentoonstelling loopt nog tot 18 januari. Ideetje voor de kerstvakantie?

25 nov 2008

Woord van het jaar 2008

We naderen het eind van 2008 en dus komen er weer allerlei verkiezingen rondom 'het beste van' en het 'slechtste van'. En natuurlijk horen daar ook woordverkiezingen bij. Onze taal organiseert i.s.m. Dagblad De Pers en Van Dale een verkiezing van HET woord van het jaar 2008: dat ene woord dat in in 2008 opdook, het jaar karakteriseert en dat er vermoedelijk onlosmakelijk mee verbonden blijft. Wordt het wiiën, zweeftv, duivendakken, lifehacking of rokerskerk? Je kunt nog een paar weken in de voorverkiezing aangeven welke woorden volgens jou niet mogen ontbreken in deze verkiezing.

En natuurlijk zijn er ook mensen voor wie het glas half leeg is en die zich vooral bezighouden met irritaties die taal kan opwekken, zoals: irritaal. De schrijver achter dat blog organiseert een verkiezing van het irritantste woord van 2008. Wordt het goeiemoggel, doorcommuniceren, boeiuh, toedeledokie, of een ander ergerniswekkend woord? Ook op deze website kun je stemmen én woorden nomineren die nog niet in de lijst voorkomen.
Mocht je niet van woorden houden, dan kun je ook nog stemmen op het beste gebouw van 2008, de beste geschiedenisleraar van 2008, de beste nieuwssite van 2008, de beste fun- en gamesite van 2008, de beste bijbaanwerkgever van 2008, de beste of de slechtste politicus van dit jaar en nog heel veel meer. Straks komt er nog iemand die de beste verkiezing van de verkiezing van 2008 uitschrijft. Pffff.

21 nov 2008

Margritte 110

René Margritte zou vandaag 110 jaar zijn geworden, maar in 1967 gaf hij 'de pijp aan Maarten'. In mijn blogbanner zit een schilderij van Margritte verwerkt. Google attendeerde mij vanmorgen op zijn 'verjaardag'.

Pas nu ontdek ik dat dat schilderij 'La reproduction interdite' heet, de 'verboden reproductie'. Oeps! Bij deze verklaar ik, in de stijl van zijn pijpschilderij: het schilderij hiernaast is géén reproductie van dat schilderij.

20 nov 2008

Inburgering via technologische innovatie


Vandaag bezocht ik deze conferentie in het World Trade Centre (WTC) in Rotterdam. Dagvoorzitter Senay Özdemir merkte op dat de combinatie van een veelal islamitische inburgeringsdoelgroep en het WTC een gewaagde was. Maar het zou goed komen, want in één van de soera's in de Koran staat "Aan kennis heb je niets, als je die niet deelt" en dat was nu nét de bedoeling van deze dag.
En hoewel het marketeersgehalte hoog was en de kosten voor de conferentie sterk aan de prijs, waren er enkele onderdelen die me boeide en die ik graag deel.

Buurtlink
Organisatie Buurtlink ontwikkelde een buurtgerichte social networking site waarop buurtbewoners berichten kunnen lezen of plaatsen voor andere buurtbewoners. 'Buurt' wordt daarbij gedefinieerd als 'een cirkel van zo'n vier kilometer rondom jouw huis. Je voert je postcode in en dan verschijnen berichten uit jouw buurt op je scherm. Een account maken kan ook, maar realiseer je dat vanaf dat moment een googlemapje naast je naam komt te staan met daarbij een prikkertje waar jij woont. En dat is niet handig als je net een bericht gepost hebt dat je een alleenstaande vrouw van 78 bent en dat je van antiek houdt. Toch had nog nooit iemand hier bezwaar tegen gemaakt, stelde Marcel Wickel van Buurtlink.
Achterliggend doel van dit project is de leefbaarheid in buurten te verbeteren en ervoor zorgen dat mensen zich (nog) meer thuis voelen in Nederland. Een verrassend laagdrempelig project en vermoedelijk heel bruikbaar voor inburgering.

Rits je in
Ricardo Makosi, student aan de Qantm- gamedesignopleiding vertelde over het ontwikkeltraject van de door hem ontwikkelde inburgeringsgame. Hij won er in 2007 de IVI-prijs mee.

De directeur van de school voor educatie en inburgering van het ROC Tilburg noemt vaak drie G's die belangrijk zijn bij het succes van innovatieve projecten: docenten moeten volgens hem 'Gemak, Genot en Gewin' ervaren van veranderingen. Als die drie G's ontbreken, is de slaagkans van de innovatie gering. Ook gameontwerper Ricardo hanteerde drie G's als succesfactoren. Om aan te slaan bij jongeren moet een game: 'Grof, Geil en Grappig' zijn. Een klein verschil tussen serious gaming en andere innovatieve projecten? Bij het spelen van Ritsjein ontdekte ik dat het een game is die inderdaad grappig is en soms grof, maar dat geile heb ik niet ontdekt: ik werd virtueel Nederland uitgegooid omdat ik mijn inburgeringsexamen niet in een korte tijd haalde. ;-(
E-readers
Een e-reader is een apparaat ter grootte van een boek waarop je teksten kunt lezen. Het voelt alsof je een boek leest, want de technologie achter het scherm zorgt ervoor dat het heel zacht voor je ogen is. Je kunt kranten lezen via je e-reader. In Nederland is de NRC sinds maart van dit jaar verkrijgbaar in e-readerformaat. Maar je kunt uiteraard ook boeken lezen. In één E-reader kun je zo'n 200 boeken stoppen. Je kunt in die boeken aantekeningen maken, ze laten signeren door de schrijver, de tekst vergroten en meer. Wow, en dan ook nog: nooit meer sjouwen met kilo's boeken op vakantie en die ruimtevretende boekenkast de deur uit, want alles zit toch in mijn e-reader. Ik zou er wel een willen, maar ze zijn nog een beetje duur (rond 360$).

Macha van Dort van TNO deed een onderzoek naar E-readers en de betekenis daarvan voor uitgevers in Nederland. In Amerika zijn e-readers een hype. In Nederland wil het niet zo lukken. Er is nog maar weinig content (slechts 600 titels) voor ons kleine taalgebied en om die reden worden de dragers weinig verkocht. Maar volgens haar breken e-readers over uiterlijk drie jaar ook hier door en gaan papieren boeken de CD's en LP's achterna: langzaamaan verdwijnen omdat ze vervangen worden door digitale varianten. En natuurlijk komen er ook PP-netwerken waarin e-books worden gedeeld. Op kleine schaal gebeurt dit al onder studenten in het Engelse taalgebied.
Uitburgerquiz met i-pod touch

Tot slot was er een uitburgerquiz waarin onze kennis van andere culturen werd getest m.b.v. stemkastjes. Daarmee was een i-pod touch te winnen. Helaas moest ik vóór de prijsuitreiking vertrekken, maar edublogger Mar Gagenstein was zo aardig mijn spelnummer en dat van mijn collega te noteren. Stél dat ik deze game wel heb gewonnen, dan kan Mar voor mij die I-pod touch in ontvangst nemen. Maar als ik nou niets meer van hem hoor en hij plaatst van de week een review blog over de I-pod touch op zijn blog, dan weet ik dat ik vandaag nog meer gedeeld heb.

13 nov 2008

Uit de school geklapt: examens

Op dit moment heb ik er op drie manieren met onderwijs te maken: als docent Nederlands aan het HAVO; als ouder van een schoolgaande zoon die onderwijs geniet (zelf formuleert hij dat anders ;-P) en last but not least als student aan de masteropleiding Nederlands.

Afgelopen week was het toets- en examenweek. Voor zoonlief betekende dat een weekje 'chillen' want het enige wat hij deze week moest doen was twee toetsen inhalen. Oh ja, en een evaluatiegesprek. Daar zou hij wel eens even vertellen wie er allemaal niet goed les gaf en wat er allemaal 'saai' was en dat hij te weinig te doen had en wat er allemaal mis was met de organisatie en meer. Het kostte veel moeite hem ervan te overtuigen dat HIJ geëvalueerd werd en niet de school of de docenten. Maar verder wel een eitje, zo'n breekweek met maar één ochtend school. Als ouder heb ik daar wat meer moeite mee. Dat ging 'in onze tijd' toch anders. Is zo'n hele week echt nodig? Kunnen ze niet gewoon wat meer les geven of andere activiteiten opzetten?

Als docent: schoolexamens HAVO. Verbaasd was ik over de strakke organisatie, de regels, de tijdschema's, de onverbiddelijkheid soms. Maar in de loop van deze week zag ik steeds meer de noodzaak hiervan. Al die ge- en verboden geven rust. Mijmerend als tweede surveillant achterin de klas werd mij duidelijk dat mijn flexibile opstelling naar leerlingen in het verleden uiteindelijk zorgde voor onrust en nóg meer bakkeleien over het verleggen van nóg meer grenzen, want daarin zijn leerlingen op deze leeftijd experts. Ontdekte ik als docent nu en wist ik als ouder al lang.

Mijn eigen examen: argumentatieleer. Als docent kun je het niet maken op een spiekbriefje betrapt te worden, maar jé, wat had ik dat graag gedaan bij dit examen. Er waren zo verschrikkelijk veel termen en theorie die buiten geknald moesten worden en het nut ervan? Over een paar maanden toch weer vergeten. Het gaat toch om inzicht? Zou een spiekbriefje niet een prachtige minivorm van een openboektentamen kunnen zijn? Maar stel je voor dat ik betrapt zou worden? Wat voor Middelkoopeffect zou dat geven? Uiteindelijk dus maar niet gedaan. Redelijk gemaakt, denk ik. En nu maar hopen dat die docent het snel nakijkt.

Op mijn bureau ligt op dit moment ook twaalf uur nakijkwerk in de vorm van vijfentachtig schoolexamens Nederlands. En de leerlingen maar vragen: "Heeft u het al nagekeken?". Daar gaat mijn weekend.

8 nov 2008

Studiedag Levende Talen

Gisteren ben ik naar een studiedag geweest van Levende Talen, een taaldocentenvereniging waarvan ik sinds kort lid ben.

Het aanbod aan workshops was groot, maar helaas was het merendeel gericht op vreemde talen. Mijn collega Spaans baalde dan ook enorm dat zij té laat toestemming kreeg van haar baas om zich nog in te kunnen schrijven. Ik was gelukkig op tijd en kon dus de volgende twee workshops volgen:

- een digibord in het talenonderwijs door Ton Koenraad en
- mogelijkheden van web 2.0.toepassingen door Giedo Kusters






Digibord in het talenonderwijs

Ton Koenraad, docent aan de Hogeschool Utrecht liet een aantal toepassingen voor het talenonderwijs zien en noemde daarbij veel links. Hij schetste dat je, als je een tijdje met een digibord werkt, je veel content hebt die je mogelijk op allerlei plekken hebt staan. Het is erg handig als je je verzamelde links bij elkaar zet op één webplek. Hij noemde o.a. de toepassing symbaloo als mogelijkheid om je digitale content bij elkaar te houden. Je kunt hier de content op onderwerp, of op klas ordenen en daaraan meteen eigen kleuren koppelen waardoor het geheel snel visueel overzichtelijk is.

Ton liet o.a. de volgende sites passeren: Lingorilla voor het Duitse onderwijs. Scola, een programma dat kan zoeken naar woorden in films: erg handig voor het vreemde talenonderwijs. Spelletjes om Frans te leren vind je op realfrench. Ik voeg daaraan toe voor Spaans deze website van mijn collega en deze van een andere collega. Voor de verschillende talen is er natuurlijk ook heel veel te vinden bij Klascement en last but not least bij de communities van Kennisnet. Kennisnet ontbrak overigens in alle talen op deze bijeenkomst.

Aan het begin van de workshop vroeg ik of de presentatie online stond/kwam. Daar moest de presentator erg over nadenken. "Misschien in pdf" zei hij na enige aarzeling. Dat was jammer. Het had een mooi PR-middel kunnen zijn voor de zomercursus waarvoor hij meerdere malen reclame maakte.

Web 2.0 in het talenonderwijs

Presentator Giedo Kusters van het Regionaal Expertisenetwerk Vlaanderen antwoordde op mijn vraag naar een online presentatie: "Maar natuurlijk! Ben ik de enige die de wijsheid in pacht heeft?" en "Hoe kan ik u vertellen over web 2.0. als ik zelf niet van zins ben om te delen?". Het tekent de man. Bevlogen, overtuigd en inspirerend, zo was ook zijn verhaal. Hieronder staat zijn presentatie die natuurlijk ook op slideshare te vinden is.


Web 2 0 Nov2008
View SlideShare presentation or Upload your own. (tags: ren taalleraren)


Aan het eind van zijn presentatie kregen wij ieder een boekwerk mee waarin verschillende web 2.0 toepassingen staan die voor het onderwijs geschikt zijn. Van elke toepassing staat daarin een technisch fiche (zeg maar een 'klussenwijzer') en een didactisch fiche (zeg maar: waarvoor kun je dat gebruiken en hoe doe je dat dan, didactisch gezien). Het boek is via deze link te downloaden. En hier vindt je nog meer informatie over het hele project, inclusief powerpoints, handleidingen enz.

Rest mij nog enkele mooie links die Giedo in zijn presentatie verwerkte te noemen:
Dim dim, een web 2.0-toepassing speciaal voor het onderwijs. Je kunt hier beeld, geluid, een online whiteboard e.d. gebruiken met 20 mensen tegelijk, gratis.
Learnhub, een verzamelplaats van lesmateriaal. Er zit een sterke kwaliteitscontrole achter.
Edu20: Hiermee kun je je eigen school maken. Vooral geschikt voor kleine projecten waar je alles bij elkaar wil houden.
Qipit, een website waar je foto's van een volgeschreven schoolbord, of van leerlingenaantekeningen naar toe kunt sturen. Je krijgt het dan terug als Worddocument. Erg handig voor leerlingen als ze een les gemist hebben, maar ook handig voor docenten die hun bordaantekeningen óók via de ELO willen aanbieden of anderszins.
Earthquests zijn leuk voor aardrijkskunde, maar ook voor het talenonderwijs zijn er ongekende mogelijkheden met Google earth. Lees bijv. met de klas een roman en maak opdrachten in google-earth over de plaatsen waar het boek zich afspeelt. Voor het boek de Da Vinci Code bestaat al zo'n earthquest.
De website 23dingen waar je 23 oefeningen vindt in het gebruik van web 2.0-toepassingen. Ik voeg daaraan toe de 23dingenwiki van Kennisnet.
Giedo noemde nog veel meer toepassingen. Voor uitwerkingen: zie de website van REN Vlaanderen.

Zwolle is niet écht centraal in Nederland, het kostte mij veel reistijd (2,5 uur heen en 2,5 uur terug). Om die reden besloot ik om 15.00 uur aan de terugweg te beginnen en de laatste ronde workshops over te slaan. Was ik gebleven, dan was ik naar Antoine van Dinther gegaan en had ik het programma Exe uitgelegd gezien. Helaas! Een volgende keer misschien, of zelf flink oefenen en uitproberen via de Exe-cursus op zijn website.

Willem Karssenberg schreef ook een bericht over deze studiedag, en zelfs ook een tweede bericht en een derde. En ook Antoine van Dinther (van wie ik dus de laatste workshop miste) maakte een blogpost over deze dag.

2 nov 2008

Geen zin

Eigenlijk moet ik vandaag de hele dag studeren, want binnenkort heb ik mijn eerste tentamen i.k.v. de masteropleiding: argumentatieleer. Interessant, maar veel stof en veel werk.

En net als vroeger vind ik plots allerlei dingen op dit moment óók ineens belangrijk. Zoals de planten die dringend water nodig hebben, een wasje dat nog gedraaid moet worden, de vuilnisbak die nog naar buiten moet en meer. Hoe maak ik dat ik me 100% ga concentreren op dat wat ik moet doen? Mijn moeder zei vroeger in dit soort situaties: "Geen zin, dan máák je maar zin!". Maar hoe maak ik zin?

Even googlen en jawel gevonden: een plek waar je zin kunt maken. En als je een keertje flink je zin wil doordrammen, kun je ook hier terecht. Totdat iemand anders iets zinnigers heeft te vertellen natuurlijk. De website is gemaakt i.k.v. een andere masteropleiding (gekoppeld aan de Rietveld academie). En de rustgevende vogeltjes op die site vertellen me dat ik nu écht met mijn neus in de boeken moet. Hetgeen ik dan nu ook maar ga doen. Zucht.

1 nov 2008

"Geeft niet, hoer!"

Jaren geleden gaf ik Nederlandse les aan jongeren die nog niet zo lang in Nederland waren. Zij maakten soms taalfouten waar we met de hele klas erg om moesten lachen. En die -doordat we die fout bespraken- daarna ook zelden meer gemaakt werden.

Zo herinner ik mij het Bosnische meisje dat tegen haar advocaat zei: 'Bedankt voor uw gulp', waarop de advocaat naar de rits van zijn broek keek en verbaasd bloosde. Of de Roemeense leerlinge, gezegend met een enorme derrière, die tegen een bankmedewerkster zei: 'Ik wil geld afhalen van mijn cont'. Waarop de bankmedewerkster de spontane lachstuipen kreeg. De leerling in verwarring want ze had niet anders gedaan dan een truc die ze vaker toepaste: haal wat a's en o's weg van Latijnse woorden en je krijgt al gauw een Nederlandse variant van het woord. Dat werkte ook zo bij 'factura', 'scola' en andere woorden. Maar in dit geval dus niet.

Ook maakte een Marokkaanse leerlinge een enorme scène mee in de bus op weg naar school. Iemand was per ongeluk op haar tenen gaan staan bij het passeren en die bood haar excuses aan. Mijn leerling had daarop gereageerd met 'Oh, geef nie, hoer!' gevolgd door een vriendelijke lach. Die werd beantwoord met een scheldpartij van de andere kant. Mijn leerling snapte niet waarom. Na mijn uitleg wel. En daarna zou ze nooit meer 'hoer' zeggen als ze 'hoor' bedoelde. En ook niet bij de uu van huursubsidie. Want, zo had haar boerman gezegd: dáárvoor kon je in Nederland geen subsidie krijgen.

Aan deze scènes moest ik denken toen ik dit bericht las uit het AD. Een Hageneers zou tegen een agente hebben gezegd 'Goed gereden, hoer!' De agente klaagde hem aan. Hij beweerde dat hij in plat Haags 'Goed gereden, hoâh!' (Goed gereden, hoor) had gezegd. De rechter sprak hem vrij omdat ze dit aannemelijk vond. Ik betwijfel of hij er iets van geleerd heeft, zoals mijn leerlingen indertijd.