Leren: het volgen van een spoor?

Serge de Beer schreef eergisteren zijn bespiegelingen over de basis van ons beroep: leren. Heel toevallig hield mij de betekenis van het woord de afgelopen week ook bezig.
Ik vond in de Dikke van Dale: 'leren = het volgen van een spoor'. Dat verbaasde mij zeer en ik schreef een mailtje aan de taaladviesdienst van het genootschap Onze Taal (dat is een voorrecht dat je als lid van dit genootschap hebt...) met het verzoek om een uitleg: hoe heeft deze grondbetekenis zich ontwikkeld tot de betekenis van nu? En waarom heeft het Nederlands niet twee woorden voor leren, zoals bijv. het Engels die 'to teach' (voor de onderwijsgever) kent en 'to learn' (voor de onderwijsnemer). Of zijn ook deze twee woorden ontstaan uit diezelfde grondbetekenis? Binnen een paar dagen ontving ik onderstaand antwoord:

Geachte mevrouw Verhaaren,
De betekenisontwikkeling van het werkwoord 'leren' is niet helemaal duidelijk. De meeste wetenschappers vermoeden inderdaad dat het woord teruggaat op een Protogermaanse woord dat 'spoor' of 'vore' betekende. Hierbij is een werkwoord gevormd dat 'doen nasporen' betekende. Via 'doen volgen' is de betekenis geleidelijk veranderd in 'doen weten, onderwijzen'. Deze ontwikkeling heeft vermoedelijk al plaatsgevonden voordat het Germaans in drie hoofdgroepen uiteenviel (wat rond het begin van de jaartelling gebeurde). In het West-Germaans, waar later het Nederlands uit ontstond, is van dit werkwoord een andere vorm opgekomen, die leidde tot het Duitse 'lernen' en het Engelse 'learn', en waarvan de betekenis 'kennis verwerven is'. In het Nederlands vallen beide vormen samen.

Er zijn ook taalkundigen die een heel andere herkomst veronderstellen: zij menen dat 'leren' is afgeleid van het zelfstandig naamwoord 'leer' ('datgene wat geleerd wordt'), dat altijd al die betekenis heeft gehad. Het Engelse 'teach' is volgens de Oxford Dictionary of English afgeleid van een woord dat 'aanwijzen' betekende. 'Teach' is verwant aan het Nederlandse 'teken' en het Duitse 'Zeichen'. Ik hoop uw vraag hiermee naar tevredenheid te hebben beantwoord.

Met vriendelijke groet,
namens de Taaladviesdienst
Aleid Fokma